تقسیمبندی بازار بر مبنای فرآیند مصرفکنندهی باارزش، مجموعهی ارزش ایجادشده و شبکهی خلق ارزش نیازمند انجام تغییرات درآمیختهی مارکتینگ کلاسیک است که این موضوع با تقسیمبندی استراتژیک تفاوت معناداری دارد؛ چراکه مدیران اگر رویکرد تقسیمبندی استراتژیک را بپذیرند، باید اقدام به استقرار شبکهی خلق ارزش متفاوتی برای هر بخش کنند که نیازمند فعالیتها و سرمایهگذاریهای بسیار فراتر از آمیخته مارکتینگ هستند.
بنابراین، شناسایی بخشهای استراتژیک به مدیران واحدهای کسبوکار کمک میکند تا تعیین کنند چه نوع شبکهی خلق ارزشی را باید برای هر بخش انتخابی طراحی و پیادهسازی کنند. شبکهای که نیازمند همکاری و همسویی واحدهای مختلف مانند واحدهای عملیات و تحقیق و توسعه بوده و مجموعهی خاصی از عوامل موفقیت را شامل میشود. ازاینرو، مناسبتر است که بهجای تأکید بر 4p کلاسیک، به مدل3V نیز نیم نگاهی داشته باشیم؛
جهت روشنتر شدن مفهوم بخشبندی استراتژیک و مدل 3V به بررسی صنعت هواپیمایی میپردازیم. در اروپا ایزی جت خط هوایی است که دارای مزینت رهبری هزینه است. این شرکت در کنار شرکتهایی همچون بریتیش ایرویز، ایرفرانس، کی. ال. ام و سوئیس ایر جایگاهش را تثبیت نموده است.
مصرفکنندگان باارزش: به چه کسی خدمت کنیم؟
مصرفکنندگان موردنظر نخستین V میباشند. مسافران خطوط هواپیمایی کی. ال. ام و سوئیس ایر عموماً بازرگانانی میباشند که هزینهی بلیتهایشان را شرکت متقبل میشود این در حالی است که ایزی جت بازار هدف خود را افرادی قرار داده است که هزینه بلیتهایشان را خودشان میپردازند و عموماً شامل کارآفرینان و مالکان کسبوکارهای کوچک میشوند. در ابتدای کار ایزی جت عدهی زیادی از خطوط هوایی ناراضی بودند. بدین رو این دو بخش بهعنوان بخشهای استراتژیک شناخته میشوند به این دلیل که نیازمند شبکههای خلق ارزش متفاوتی هستند.
ارزش پیشنهادشده: چه چیزی عرضه میکنیم؟
ارزشی که هر شرکت در اختیار مصرفکنندهاش قرار میدهد از طریق محصول و خدمتی که به آنها ارائه میکند قابل ارزیابی است. هر شرکت باید به سؤالات زیر در ارتباط با کسبوکار موردنظرش پاسخ بدهد بهعنوانمثال پاسخهای ایزی جت به سؤالات بهقرار زیر است:
- کدام خدمت یا ویژگی را که رقبا یا صنعت به مصرفکنندگان عرضه میکند میتوان حذف نمود؟
پاسخ به این سؤال از طرف ایزی جت منجر به تأکید مدیریت بر مشخصههایی شد که برای مشتریان باارزش شرکت مهم هستند. ایزی جت وعدههای غذای رایگان و نمایندگیهای فروش را حذف و فروش اسنک در پرواز و همچنین فروش اینترنتی بلیت را جایگزین موارد حذفی نمود.
- کدام ویژگیها باید به پایینتر از سطح صنعت کاهش یابد؟
ایزی جت به این نتیجه رسید که انعطافپذیری در تغییر پروازها و انتخاب جا یا صندلی را میتوان به سطح پایینتر از استانداردهای صنعت تنزل داد.
- کدام ویژگیها باید به سطح بالاتر از استانداردهای صنعت ارتقا یابد؟
تلاش ایزی جت بر کاهش قیمتها و خوشقولتر بودن نسبت به سایر خطوط هوایی بود.
- چه ویژگیهای جدیدی باید خلق کرده که تاکنون از سوی سایر شرکتها یا صنعت عرضه نشده است؟
شرکت ایزی جت فقط کرایه یکسوی پرواز را دریافت کرده و اگر پرواز ۴ ساعت یا بیشتر با تأخیر مواجه شود وجوه بلیت را مسترد میکند.
شرکت ایزی جت در بسیاری از شاخصها از سایر خطوط هوایی ضعیفتر بوده اما در شاخصهای اصلی که در پرواز برای مسافران هدفش مهم هستند مانند جذابیت قیمت، برگشتپذیر بودن وجوه بیلت در صورت تأخیر پرواز و جدید و نو بودن هواپیماها برتر است.
شبکه خلق ارزش: چگونه تحویل بدهیم؟
سومین V به دنبال تأکید بر این امر است که چگونه شرکت میخواهد ارزش تعریفشده را به مصرفکنندگان موردنظر خود تحویل دهد. شرکت ایزی جت با بازنگری و تعریف مجدد فعالیتها و خدماتش به دنبال ارائهی آنها باقیمت پایین و سود موردنظر است. از طریق بازنگری سریع در عملیات و کاهش فاصلهی زمانی میان دو پرواز کاهش هزینهها و بهینگی به دست آوردند. همچنین با حذف خدمات غذادهی و بیزینس کلاس توانستند که ۱۴۹ صندلی در هواپیمای خود برای مسافران اختصاص دهند این در حالی است که شرکتهای مشابه به دلیل خدماتشان فقط ۱۰۹ صندلی برای مسافر دارند. آنها توانستند با استفاده از ابزارهای پیچیده مدیریت درآمدهای حاصل از هر پرواز را با کمک گرفتن از روشهای پویای ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا حداکثر کنند؛ بنابراین اگرچه تحول در عناصر مارکتینگ و توزیع حائز اهمیت است، اما ایجاد تغییرات بنیادین در شبکهی خلق ارزش بهوسیلهی ایزی جت، عامل اصلی موفقیت این شرکت بوده است.