متخصصان مارکتینگ برای آشنایی با میزان دانستههای مصرفکنندگان در خصوص برندها و محصولات با هدف اتخاذ تصمیمات استراتژیک در زمینه جایگاه سازی، باید با اجرای برنامهی ممیزی برند، ساختار دانش مصرفکنندگان از برند خود را ارزیابی کنند. ممیزی برند عبارت است از بازبینی یکپارچه و همهجانبهی برند باهدف شناسایی منابع ایجاد ارزش ویژه برای آن. در حسابداری، طرح ممیزی به مفهوم بازرسی سیستماتیک تمام اسناد و مدارک حسابداری سازمان توسط یک شرکت خارجی است. نتیجهی این رسیدگیها تعیین سلامت مالی شرکت در قالب گزارش بازرسی است.
این مفهوم میتواند در بحث مارکتینگ نیز مورداستفاده قرار گیرد. بهعبارتدیگر، برنامهی ممیزی مارکتینگ عبارت است از «برنامهی بازرسی یکپارچه، سیستماتیک، مستقل و دورهای از محیط، اهداف، راهبردها و فعالیتهای مارکتینگ باهدف شناسایی نقاط ضعف و قوت سازمان و توصیه برنامهای شامل فعالیتهای مختلف برای بهبود عملکرد مارکتینگ شرکت.» این فرآیند در سهگام اصلی طراحی میشود که نخستین گام، ایجاد یکپارچگی میان اهداف، دورنما و رویکردها است. گام دوم، شامل جمعآوری دادههاست و گام سوم عبارت از آمادهسازی و ارائهی گزارش نهایی است. این فعالیت متمرکز و درونسازمانی باهدف ایجاد اطمینان از کارایی و اثربخشی عملیات مارکتینگ شرکت انجام میشود.
از سوی دیگر، طرح ممیزی برند، طرح ارزیابی برونسازمانی و مشتری محور است که باهدف ارزیابی وضعیت سلامت برند و شناسایی حوزههای قوت و ضعف آن اجرا میشود و هدف نهایی آن، ارتقای سطح ارزش ویژهی برند از دیدگاه سازمان، تمرکز بر محصولات و خدمات فعلی سازمان و نیز مشتریها و شیوهی مارکتینگ و برند سازی برای آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. از دیدگاه مصرفکنندگان نیز نگرشها و باورهای عمیق آنان نسبت به برندها از تأثیرات چشمگیری برخوردار است.
طرح ممیزی برند میتواند جهتگیریهای استراتژیک برند را مشخص کند و مدیریت ارشد سازمان باید شخصاً عهدهدار پیادهسازی این طرح باشد و هرزمان که ضرورت ایجاب میکند جهتگیریهای استراتژیک سازمان را تغییر دهد. بهبیاندیگر، مدیریت ارشد سازمان با اجرای طرح ممیزی برند درمییابد که آیا برنامهها و منابع ارزشآفرین برند سازمان از وضعیت رضایت بخشی برخوردارند؟ آیا تداعیات ذهنی مصرفکنندگان از برند، مثبت و مطلوب است و نیازمند تقویت بیشتر است؟ آیا برند، تمایز خود را با رقبا ازدستداده و نیازمند تعریف نقاط افتراق بیشتری است؟ چه فرصتهای نهانی پیش روی برند سازمان قرار دارند و چه چالشهایی میتوانند در آینده، ارزش ویژهی برند سازمان را تحت تأثیر قرار دهند؟
درنتیجهی اجرای این تحلیلهای استراتژیک، مدیریت سازمان میتواند با طراحی و پیادهسازی برنامههای ممیزی برند بهصورت مستمر و دورهای (مثلاً بهصورت سالیانه یا شش ماه یکبار) به متخصصان مارکتینگ اجازه دهد تا همانند یک پزشک، انگشت خود را روی نبض برندهایشان قرار دهند تا بتوانند در آینده با پویایی و هوشمندی بیشتر آنها را مدیریت کنند. بهاینترتیب، ممیزی برند یکی از پیشنیازهای اصلی در اجرای برنامههای مارکتینگ به شمار میآید.