بخش بندی بازار، تقریباً برای هر برنامه مارکتینگ که به‌صورت حرفه‌ای طرح‌ریزی‌شده و به اجرا درآمده باشد، ضروری است. مفهوم بخش بندی بازار این است که در هر بازار مشتریان بالقوه و بالفعل از ابعاد مختلف با یکدیگر فرق دارند و تمامی بخش‌های بازار هم نمی‌تواند برای تلاش‌های مارکتینگ شرکت، بازار هدف مناسبی باشد.
بخش‌های بازار در بخش بندی بازار
هر بخش بازار از گروهی از مشتریان بالقوه و بالفعل تشکیل می‌شود که مشخصات، نیازها، رفتار خرید یا الگوی مصرفی یکسانی دارند. در بخش بندی مفید و مؤثر، خریداران طوری به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شوند که در درون هر بخش، مشخصات حتی‌الامکان مشابه؛ اما نسبت به بخش‌های دیگر بازار متفاوت باشد. برای توصیف تفاوت میان بخش‌های مختلف بازار، از دو دسته از متغیرهای مفید استفاده می‌شود.
اولین دسته با مشخصات استفاده‌کننده سروکار دارد و دومین دسته با رفتار مصرفی او. مشخصات استفاده‌کنندگان از یک نفر تا نفر دیگر متفاوت است زیرا مشخصات آن‌ها ازنظر جمعیت شناختی، محل جغرافیایی، روان‌شناختی متفاوت است. متغیر مهم دیگر مزایای ویژه‌ای است که افراد و شرکت‌ها از هر محصول یا خدمات خاص انتظار دارند.
رفتار مصرفی به نحوه‌ی خرید و استفاده از محصول بستگی دارد و شامل این موارد است: زمان و مکان رویداد خرید و مصرف، میزان مصرف، فراوانی و قصد از استفاده‌ی اوقات مصرف و حساسیت مشتری نسبت به متغیرهای مارکتینگ ای همچون تبلیغات و قیمت‌گذاری و سرعت و سایر ویژگی‌های خدماتی و وجود سایر سامانه‌های عرضه خدمات.
بخش بازار هدف در بخش بندی بازار
هر شرکتی پس از ارزیابی بخش‌های مختلف بازار، باید تلاش‌های مارکتینگ خود را به‌سوی یک یا چند بخش که با شرایط و اهداف او همسو هستند، معطوف کند. معمولاً بخش‌های بازار هدف بر اساس چند متغیر تعریف می‌شوند. برای مثال ممکن است هتلی در شهری خاص میهمانان بالقوه‌ای را که دارای مشخصات زیر است:
- سفرهای تجاری
- ساکن در محدوده خاصی نسبت به هتل
- آمادگی پرداخت وجه معینی برای اقامت یک‌روزه در هتل
مسائل تحقیقاتی در بخش بندی بازار
بازاریابان خدماتی هنگام بررسی بازار، باید به دنبال پرسش‌ها پاسخ‌های زیر باشند:
- بهترین و مفیدترین روشی که موسسه می‌تواند بازار عرضه خدمات خود را بخش بندی کند، کدام است؟
- نیازهای بخش‌های خاص بازار که موسسه بدان دست‌یافته چیست؟
- کدام‌یک از این بخش‌ها به بهترین نحو با رسالت و توانایی‌های عملیاتی موسسه سازگاری دارد؟
- ازنظر مشتریان مزایا یا معایب رقابتی موسسه در هریک از بخش‌های بازار کدام است؟ آیا برای تبدیل معایب به مزایا راهی وجود دارد؟
- به کمک این تجزیه‌وتحلیل، کدام بخش خاص بازار باید انتخاب شود؟
- برای جذب و حفظ مشتریان موردنظر چگونه باید امور مارکتینگ خود را از رقبا متمایز کنیم؟
- فایده بلندمدت مشتری وفادار در هر یک از بخش‌های بازار که در آن فعالیت داریم چیست؟
- چگونه باید با مشتریان بخش‌های بازار هدف، روابط بلندمدت ایجاد کرد؟ راهبردهای موردنیاز برای ایجاد وفاداری بلندمدت کدام است؟