متن یادداشت محمدکاظم انبارلویی با عنوان چهار نکته در مورد بودجه ۹۷″ به شرح ذیل است:
امروز رئیسجمهور لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ کل کشور را وفق اصل ۵۲ قانون اساسی تسلیم مجلس کرد. وی در نطق بودجهای خود گفت: “لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ برشی از برنامه چهارساله دولت است.” برنامه چهارساله دولت چیست؟ نسبت آن با برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی کدام است؟ دولت بارها گفته است برنامه ششم را قبول ندارد و حاضر نیست بودجه را منطبق بر آن به مجلس تسلیم کند. رئیسجمهور در هیچ جای نطق خود پذیرش برنامه ششم توسعه را حتی مورداشاره قرار نداد بلکه روی برنامه دولت تأکید کرد. در همین گام اول بودجه ۹۷ مغایر اصل ۵۲ قانون اساسی است. چراکه در این اصل تصریحشده است؛ “بودجه سالانه کل کشور به ترتیبی که در قانون مقرر میشود از طرف دولت تهیه و برای رسیدگی و تصویب به مجلس تسلیم میگردد. هرگونه تغییر در ارقام بودجه نیز تابع مراتب مقرر در قانون خواهد بود.”
به گزارش تسنیم، منظور از واژه “قانون ” در اصل ۵۲ چیست؟ قانون محاسبات عمومی کشور اولین قانونی است که بودجه حتماً باید مبتنی بر آن نوشته شود. سیاستهای کلی برنامه ششم ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری وفق بند اول اصل ۱۱۰ قانون اساسی است. دومین قانونی است که باید در بودجه ۹۷ رعایت شود. سومین قانون که باید بودجه بر اساس آن نوشته شود قانون برنامه پنجساله ششم توسعه است. چهارمین قانونی که باید بودجه وفق آن نوشته شود قانون برنامهوبودجه است که مقررات بودجهنویسی در آن آمده است. در هیچ جای قوانین کشور اعم از عادی و اساسی نداریم که رئیسجمهور بودجه را بر اساس برنامه چهارساله دولت به مجلس بدهد. این برنامه در کدام مجلس تصویب و در کدام شورای نگهبان تائید شده است؟
در اولین صفحه بودجه ۹۷ روایتی را بودجه نویسان از قول مولای متقیان امیر مؤمنان علی (ع) آوردهاند که فرمود: برنامهریزی درست، مال اندک را افزایش میدهد و برنامهریزی نادرست، مال فراوان را نابود میسازد. (غررالحکم/۱۶۷)
سؤال این است؛ برنامه ۴ ساله دولت درست است یا برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی، کدام مال را افزایش و کدام مال را نابود میسازد؟
نکته دوم اینکه دولت در بودجه ۹۷ پرداخت یارانه نقدی و غیر نقدی خانوارها را به ۲۳ هزار میلیارد تومان کاهش داده است. این عدد با رقم ۴۸ هزار میلیارد تومان سال قبل کاهش قابلتوجهی را نشان میدهد. آیا سازمان هدفمندی یارانهها نمیخواهد راجع به دخلوخرج موضوع این قانون از باب بودجه عملیاتی و بودجهریزی و بودجهبندی بر مبنای حسابرسی عملکرد گزارشی بدهد و ابهامات را دراینباره رفع و نوری به تاریکخانه عدد و رقم واقعی درآمد یارانهها بیندازد؟ بر مبنای این تصمیم و عدد و رقم مربوط به آن دولت در بودجه ۹۷ بیتردید ۳۰ میلیون نفر از کسانی که یارانه میگرفتند از فهرست یارانه بگیرها حذف خواهند شد. آیا دولت در این تصمیم جدی است یا مثل سالهای قبل قدمی در حذف یارانه ثروتمندان درنخواهد داشت؟
نکته سوم اینکه همانطور که در سرمقاله مورخه ۷/۹/۹۶ پیشبینی کردم دولت عزمی برای بودجهریزی و بودجهبندی عملیاتی برای بزرگترین بنگاه اقتصادی کشور یعنی شرکت ملی نفت که بودجه آن بیش از بودجه عمومی کل کشور است، ندارد. تبصره یک لایحه بودجه دولت در سال ۹۷ که اختصاص به نفت دارد عیناً مطابق سالهای گذشته شامل ۴ بند و چند جزء آمده است و اثری از نگاه دولت به بودجه عملیاتی و نیز حسابداری و حسابرسی عملکرد دیده نمیشود. عدم شفافیت همچنان بر درآمدها و هزینههای بزرگترین بنگاه اقتصادی دولت سایه افکنده است و هیچ عزمی برای شفافسازی آن در نگاه جدید دولت در مورد بودجهریزی و بودجهبندی دربند نفت دیده نمیشود.
نکته چهارمی که در گزارش رئیسجمهور حائز اهمیت است آن است که گفت: “اشتغال، رشد اقتصادی، رفع فقر، کاهش نابرابریها، تحرک در طرحهای اصلی در این لایحه پیگیری شده است.” تفریق بودجه سالهای گذشته و نیز گزارش عملکرد اقتصادی دولت در این سالها نشان میدهد دولت در هدفگذاریهای اقتصادی خود توفیق چندانی نداشته است و نشانی از رسیدن به هدفگذاریهای بودجههای دولت در این سالها دیده نمیشود. بهزودی تفریق بودجه سال ۹۵ به صحنه علنی مجلس خواهد آمد. باید دید دولت در عملکرد بودجهای خود ادعاهای مطرحشده در نطق سال گذشته را محقق کرده است؟