باوجود روند تا حدی تند که قیمت دلار طی چند ماه اخیر طی کرد در هفته پایانی آذرماه شرایط نسبتاً آرامی داشت. قیمت دلار در بازار آزاد از اواسط مهرماه به بیش از ۴۰۰۰ تومان افزایش یافت و رشد آن در حالی ادامه پیدا کرد که حدود دوهفتهای میشود در کانال ۴۲۰۰ تومان وارد و از آن خارج نشده است. افزایش قیمت دلار یکی از مسائل پرحاشیه مدت اخیر بوده است.
به گزارش ایسنا، باوجوداینکه عوامل فصلی (ازجمله تقاضای ارز ژانویه و کاهش عرضه پتروشیمیها) میتواند موجب افزایش قیمت دلار در بازه زمانی فعلی شود اما مواضعی مانند ورود دولت برای فروش دلار باقیمت بالاتر برای تأمین مالی نیز وجود دارد. موضوعی که در روزهای اخیر با واکنش نوبخت -رئیس سازمان برنامهوبودجه- پرحاشیه تر شد. وی اعلام کرد که دولت بهطور مستقیم وارد بازار ارز نمیشود و دخالتی در آن ندارد. حتی در اظهاراتی دیگر عنوان کرد که قیمت بازار ارز را دولت به رسمیت نمیشناسد و عوایدی از گرانفروشی دلار نصیب آن نمیشود! این اظهارات نوبخت بهگونهای عنوان میشود که نشان میدهد دولت و ارزهای دولتی در مقابل جریان بازار ارز کاملاً بیتفاوت بوده و گرانی دلار هیچ عایدی برای آن به همراه ندارد که درهرصورت بانک مرکزی که خریدار دلار دولت است از عرضهکنندگان و فروشندگان اصلی دلار در بازار آزاد محسوب شده و کنترل آن را انجام میدهد و روالی تا حدی طبیعی به شمار میرود. بانک مرکزی از کانال صرافی بانکها تقریباً هرروز نسبت به عرضه ارز در بازار اقدام کرده و همین بانک است که قیمت پایه دلار را در صرافی بانکها تعیین و بر اساس آن دلار تا میزانی مشخص به صرافیها آزاد ارائهشده و آنها هم با اختلافی حدود ۱۰ تا ۱۵ تومان در هر دلار معاملات را انجام میدهند؛ بنابراین حتی اگر بانک مرکزی دلار را با نرخ مبادلهای که حدود ۶۰۰ تومان کمتر از نرخ بازار است از دولت خریداری کند، این بانک عرضه را تنها با حدود ۱۰ تا ۲۰ تومان کمتر از نرخ بازار توسط صرافی بانکها انجام میدهد که اختلاف قیمت آن قابلتوجه است.
در سویی دیگر کرباسیان – وزیر اقتصاد – بار دیگر واکنشهای دلاری داشت. در جلسهای با بخش خصوصی موضوع صادرات و افزایش قیمت ارز را مورداشاره قرارداد و بهگونهای اعلام کرد که تمایلی برای افزایش قیمت ارز وجود ندارد. وی بهصراحت به صادرکنندگان گفت که وقتی قیمت ارز بالا رفت بازهم صادرات رشدی نکرد. درنتیجه این استدلال را نیاورید که با افزایش نرخ ارز صادرات زیاد میشود. کرباسیان البته در حدود دو ماه گذشته گفته بود که هیچ تصمیمی در دولت برای نگهداری قیمت دلار در بالاتر از ۴۰۰۰ تومان نیست، اما برخلاف اعلام او دلار نهتنها ۴۰۰۰ تومان بلکه ۴۲۰۰ تومانی باقیمانده است.
بااینکه مقامات دولتی در تلاشاند تا نشان دهند قرار نیست دلار در نرخهای فعلی مانده و حتی بالای ۴۰۰۰ تومان را قبول ندارند ولی سیاستگذار ارزی در اظهاراتش تاکنون کاهش دلار به کمتر از این نرخ را مورداشاره قرار نداده است. اعلام سیف- رئیسکل بانک مرکزی- بر این است که نرخ ۴۲۰۰ تومان برای دلار واقعی نیست و تعدیل خواهد شد. از این اظهارات رئیسکل بانک مرکزی بهعنوان مقام ارشد ارزی اینگونه برمیآید که باید در انتظار کاهش قیمت دلار بود ولی بسیار اندک. بااینحال فعلاً در همین حد هم اتفاقی رخ نداده است. این در حالی است که کارشناسان قیمت واقعی دلار را زمانی که در کانال ۳۰۰۰ تومان قرار داشت حدود ۴۰۰۰ تومان میدانستند و درباره نگهداشتن قیمت دلار بهصورت غیرواقعی و دستوری انتقاد داشتند.
بازار دیگر ارزی در چرخه چند نرخی ارز ایران مرکز مبادلات ارزی است که بانک مرکزی خود قیمتگذاری را بر عهده دارد، روند تغییر قیمت دلار افزایشی بود هرچند که حدود دو ماه گذشته از شیب رشد کم شده است. قیمت ارز دلار مبادلهای اکنون به ۳۵۷۵ تومان رسیده که موجب اختلاف قیمت بیش از ۶۳۰ تومانی در بازار آزاد است. این جریان بازار ارز در ایران چندان دور از شرایط دلار در بازارهای جهانی نیست بهطوریکه در هفته گذشته ارزش دلار در برابر ین تا ۰.۷۶ و در مقابل فرانک سوئیس تا ۰.۱۹ درصد تضعیفشده است در همین مدت ارزش یورو ۰.۲۲ درصد و پوند ۰.۴۶ درصد در برابر دلار کاهش داشت. بر اساس اعلام بانک مرکزی خبر نهایی شدن قانون کاهش مالیاتها در کمیته تخصصی کنگره توسط یکی از نمایندگان عامل تقویت دلار بود، ولی دو عامل اصلی برای کاهش قیمت ارز وجود دارد. اول عدم افزایش قابلتوجه تورم ماه نوامبر در آمریکا و دیگری درخواست اعمال تغییراتی در قانون کاهش مالیاتها توسط دو تن از سناتورهای جمهوریخواه کنگره آمریکا.